ЗНАЧИТЕЛЕН ПОРАСТ НА ТОВАРНИОТ ЖЕЛЕЗНИЧКИ ПРЕВОЗ ВО ЕВРОПА

Европската Асоцијација за железнички товарен превоз (ERFA) ги претставува приватните и независни железнички компании ширум Европа.

Европската Асоцијација за железнички товарен превоз (ERFA) лобира во европските институции за подобрување на пазарот за развој на товарниот транспорт преку железницата, особено за реформа на Регулативата за железничките товарни коридори од 2010 година.

Конор Фејган, сегашниот генерален секретар на ERFA, претходно бил советник на Федерацијата на европски приватни пристанишни опертори (FEPORT) и воедно работел и во Европскиот економски и Социјален комитет на Европскиот Парламент.  Генералниот секретар, на Европската Асоцијација за железнички товарен превоз (ERFA), Конор Фејган, дава внатрешен увид на состојбата.

Регулативата за железничките товарни коридори од 2010

Според Фејган, оваа Регулатива е соодветна идеја за поставување на товарни коридори со одреден капацитет, но нивното одредување однапред не дало резултати и не успеало да создаде вистинска додадена  вредност на меѓународната железнички транспортен пазар. Фејган упатува на фактот дека системот не ги опфаќа најбитните теми во железничкиот превоз, туку на национално ниво се средуваат одредени теми, а сепак за да функционира непрекинато овој вид на превоз му треба користење на инфраструктурните капацитети надвор од националните граници.

Идејата со оваа регулатива била да се создаде „едношалтерски“ (one-stop-shop) систем на работење каде што железничкиот превозник однапред ја знае и ја одредува релацијата на превозот, но наместо да се олесни работата, се случува товарните оператори едноставно само да ги резервираат капацитетите на инфраструктурата на едно место, без притоа да се направи соодветен план за нивно користење.

Притоа железничките траси не можат да ги задоволат потребите на крајните корисници, па затоа постои и вакво неискористено резервирање на инфраструктурата, односно да не настане некакво ограничување долж коридорот.

„Да речеме дека резервирате блок воз кој секојдневно го напушта пристаништето Хамбург. Трасите може да бидат ад-хок, на пример во случаи кога се работи на мрежата и нема да има траса за секој ден. Доста често, станува збор за планирање на нивниот капацитет, не е оптимално да се промени секој вид на опција што го користат. Однапред договорената релација би можела да е привлечна за крајните корисници доколку се понуди алтернатива во случаи кога има привремено ограничување на капацитетот. Треба да постои ниво на предвидливост и соодветен модел во понудените рути.“ – објаснува Фејган.

Товарен превоз преку железнички или патен сообраќај?

Железничкиот товарен превоз се соочува со различни правила на функционирање во различни национални системи. Дури и при постоење на резервација на инфраструктурата, не се случува секојпат товарниот превоз да се одвива непрекинато и без дополнителни проблеми.

Па така кога тргнувате со железнички  товарен превоз низ различни европски земји за да стигнете до дестинацијата, еден дел од земјите работат со систем на наплаќање на користење на инфраструктурата, а пак други земји имаат различен систем на нагодување за да се изврши наплатата. Според Фејган се работи на единствен систем на плаќање, но е потребен амбициозен пристап, па воедно да се средат сите тековни проблеми со кои се соочува  железничкот сообраќај.

Воедно со зголемување на ниво на железничкиот товарен превоз ќе се намалат штетните емисии на гасови. Знаеме дека 27% од емисијата на гасовите во Европа се добиваат од патниот товарен превоз, додека учеството на железничкиот превоз е само со 0,5%.

„Честопати ја слушаме идејата дека е добро да имаме електрични камиони и дека со камионите може да се транспортира помал дел од товарот, на пократка релација и до крајна дестинација, а во секој случај железницата ја нема оваа предност. Но ако се потрудиме да го направиме железничкиот товарен превоз поодржлив, ќе добиеме и поголема енергетска ефикасност. Железницата е 6 пати повеќе енергетски ефикасна од користењето на патниот сообраќај. Треба заеднички да работиме и да ги намалиме емисиите на гасови, но воедно и да ги намалиме енергетските потреби за транспорт.“ – објаснува Фејган.

Европската Асоцијација за товарен железнички превоз  (ERFA) работи и на делот за подобрување на состојбата за климатските промени, зголемување на свесноста на политичко ниво, но и зголемување на свесноста кај јавноста дека ни треба нов модел на транспорт и дека тоа нема да се постигне со мали измени туку дека треба да се направат суштински промени во овој дел.

По последните јавни консултации на ERFA за европската железничка мрежа, се добија информации кои укажуваат дека постои потреба од подобрување квалитетот и сигурноста на железничката инфраструктура за зголемување на обемот на превоз. Треба долгорочно да се зголемува капацитетот на превоз согласно потребите на индустријата.

„На пример, можеме да се натпреваруваме ако имаме одредено количество за товарен превоз на национално ниво, но нема да биде усогласено ако товарни возови чекаат по границите за да влезат во соседната земја“ – вели Фејган.

„Постои потреба од правилна прераспределба на трасите, не може секогаш товарниот воз да дава предност на патничкиот воз, а особено ако патува по однапред определен возен ред. Понатаму треба да се работи и на подобрување  и на усогласување на железничката инфраструктура во рамки на цела Европа, така што перформансите за железнички товарен превоз многукратно ќе се подобрат. “ – дообјаснува Фејган.

Европската Асоцијација ERFA и нејзината улога во железничкиот товарен превоз

Треба да постојат соодветни реформи во рамки на Европската Асоцијација  -ERFA, па така европското финансирање треба нужно да се поврзе со планот на развој на железничките коридори.

Нејзина цел е истовремено да се зголеми процентот на товар кој се пренесува преку железницата, па така во периодов преку железничкиот превоз се пренесува 17-18% товар од целокупниот превоз кој се одвива по сувоземен пат.

Тенденцијата на Европската Асоцијација е тој процент да се зголеми на 30% до 2030 година. Во таа насока треба да се направат многу иницијативи, меѓу кои веќе е присутна Железничката Коалиција за Товарен Превоз (Rail Freight Forward coalition).

Треба да се работи на домашно, но и на европско ниво, се со цел на привлекување на индустријата да ја користи железницата за превоз, но воедно и на подобрување на услугите кои се нудат, односно зголемување на нејзината конкуретност на пазарот за товарен превоз.